Ha Heleen,
Een tsunami noemde de radioloog het: de explosief gestegen verzoeken voor aanvullende diagnostiek in de afgelopen twee jaar. Dit fenomeen herken ik wel: ‘zullen we voor de zekerheid nog een CT of MRI doen; of denk je allebei?’, daar waar een goede anamnese en een lichamelijk onderzoek met een waarschijnlijkheidsdiagnose gebaseerd op een helder denkraam de eerste stap zou moeten zijn. Hoe vaak hoor je tijdens de overdracht onze nestorchirurg Frits van der Linden niet zeggen: “@#$%%$#@$%^& zullen we anders eerst eens even zélf naar de patiënt gaan kijken?#$$%#@@#$%”. Het is dus maar de vraag of dit defensieve gedrag leidt tot betere zorg; waar het in ieder geval wel toe leidt is duurdere zorg en afname van ons collectieve probleemoplossend boerenverstand. En het is juist het boerenverstand dat ons op de been houdt in de extreem complexe omgeving waarin wij werken.
Roderick
Oei Roderick,
Ik moet me inhouden als jullie oudere chirurgen neigen naar dat vroeger alles beter was, ik zou deze ‘good-old-days’ bias maar al te graag wijsneuzerig willen weerleggen. Toch merk ik dat ook ik serieus bezorgd ben over deze ontwikkeling. Mijn boerenverstand, voor een chirurg een onmisbaar bezit, verliest het steeds vaker van mijn angst voor de potentiële consequenties van het weglaten van aanvullende diagnostiek. Ik hunker te vaak naar (schijn)zekerheid. Aan deze angst hangt een flinke prijskaart: zorgkosten stijgen, kwaliteit van de patiëntzorg lijdt eronder, en door de onzekerheid neemt mijn eigen werkplezier af, laat staan dat van de radiologen.
– Wat hebben jullie als zorgverleners dan nodig? vraagt de ideale coachende manager aan de werkvloer.
– Leuk dat je het vraagt, toevallig weten wij het antwoord: geef ons de ruimte en het vertrouwen, zodat wij ons verstand en creativiteit kunnen gebruiken, in plaats van ons te wantrouwen en te controleren. Dit vraagt dan wel om een radicale verandering in het huidige patiëntveiligheidsdenken. Nu worden artsen en verpleegkundigen voornamelijk beschouwd als risico voor een zorg zonder calamiteiten, terwijl zij juist de capaciteit zijn om te kunnen reageren op de complexiteit van de hedendaagse zorg. “We werken hier niet in een koekjesfabriek”, heb ik LUMC-chirurg en hoogleraar Jaap Hamming vaak horen zeggen tijdens de chirurgenoverdracht. Derhalve is het inzetten op de ontwikkeling van het probleemoplossend vermogen van artsen én verpleegkundigen in plaats van stelselmatig afvinken van protocollijstjes, essentieel om te voorkomen dat het schip voorgoed vastloopt. Dus ik blijf erbij, vroeger was zeker niet alles beter, maar het kan geen kwaad wat vaker met elkaar stil te staan bij de dingen die toen goed gingen, en nu goed gaan. Ik maak me sterk dat de zorg daar beter, leuker, en wellicht ook nog goedkoper van wordt.
Heleen